ملیحه فخاری، کارشناس صنایعدستی، در یادداشتی نوشت:سفالگری در نیریز پیشینهای طولانی دارد و نام محله «فخاران» در بافت قدیمی شهر هنوز یادگار آن دوران است. ظروف سفالی در گذشته بخشی جداییناپذیر از زندگی مردم بودند و زیبایی و کاربرد را در کنار هم به نمایش میگذاشتند.
امروز نیز این هنر به همت الیاس فخاری، تنها سفالگر بازمانده از نسل قدیمی فخاریها، همچنان زنده است. او با برپایی کارگاه و آموزشگاه سفال، این میراث ارزشمند را به نسلهای جدید منتقل میکند و پذیرای گردشگرانی است که از نزدیک میخواهند تجربه سفالگری را لمس کنند.
در سال ۱۳۸۶، همزمان با رونمایی از کوچکترین چاقوی ضامندار طلای جهان به اندازه ۱۴ میلیمتر، سفالی ظریف به اندازه سه و نیم میلیمتر نیز ساخته و در نمایشگاه خاورمیانه رونمایی شد. این اثر شگفتانگیز بهدلیل ظرافت و دقت بالا، مورد توجه گسترده بازدیدکنندگان و گردشگران قرار گرفت و نشان داد که هنرمندان نیریز در عرصه نوآوری و مهارتهای هنری، سرآمدند.
برای بسیاری از گردشگران خارجی، نشستن پشت چرخ سفال و لمس خاکی که در دستان استادکار جان میگیرد، خاطرهای فراموشنشدنی است.
چاقوسازی نیریز نیز هنری است با قدمتی بیش از ۲۵۰۰ سال که ریشههای آن به دوره هخامنشیان بازمیگردد. در آن دوران، کارگاههای ساخت ابزار جنگی مانند شمشیر، نیزه و خنجر در این منطقه فعال بوده است و استمرار همین سنت، چاقوسازی را به یکی از شاخصترین صنایعدستی شهرستان تبدیل کرده است.
از افتخارات هنرمندان نیریزی، ساخت کوچکترین چاقوی طلای ضامندار جهان در سال ۱۳۸۶ است که در نمایشگاه خاورمیانه رونمایی شد. همچنین ساخت چاقوی کلیددار نمونهای از خلاقیت صنعتگران این شهر است که تلفیقی از کاربرد، ظرافت و زیبایی را به نمایش میگذارد.
امروزه کارگاههای چاقوسازی نیریز با حفظ اصالتهای کهن، چاقوهایی تولید میکنند که علاوه بر کیفیت بالا، بهعنوان سوغات ارزشمند در میان گردشگران داخلی و خارجی شناخته میشود.
گلیمبافی نیز از دیگر هنرهای دیرپای این منطقه است که بهویژه در بخش پشتکوه نیریز رواج دارد. زنان و دختران هنرمند با استفاده از پشم طبیعی و رنگهای گیاهی، نقوشی اصیل بر تار و پود گلیم مینشانند که روایتگر فرهنگ و باورهای محلی است.
پرونده ثبت میراث ناملموس گلیمبافی پشتکوه نیریز به دفتر ثبت آثار سازمان میراثفرهنگی کشور ارائه و این مهارت ارزشمند در فهرست ملی هنرهای سنتی و صنایعدستی ایران ثبت شد؛ اقدامی که گامی مؤثر در پاسداشت هویت فرهنگی و معرفی جهانی این هنر بود.
هنر مشبکچوب نیز در نیریز پیشینهای کهن دارد و نمونههایی از آن را میتوان بر درها، منابر، امامزادهها، مساجد و ظروف فلزی و چوبی مشاهده کرد؛ هنری که جلوهای از ظرافت، صبر و خلاقیت هنرمندان این دیار است.
در کنار این هنرها، هنرمندان نیریزی در رشتههایی چون معرق، منبت، خراطی، چرمدوزی، پتهدوزی، تراش سنگهای قیمتی و نیمهقیمتی و مجسمهسازی نیز فعال هستند و با خلق آثار چشمنواز، سهمی در حفظ و گسترش فرهنگ اصیل ایرانی دارند.
این صنایعدستی نهتنها اشتغال پایدار ایجاد میکنند، بلکه به حفظ محیطزیست نیز کمک میکنند، چراکه مواد اولیه آنها غالباً از منابع طبیعی و بومی بهدست میآید. از سوی دیگر، معرفی این هنرها به گردشگران، موجب احیای سنتهای کهن و انتقال مهارتها به نسلهای آینده میشود؛ فرآیندی که با مفهوم تحول پایدار همخوانی دارد.
نیریز با سفالگری کهن، چاقوسازی ریشهدار در دوران هخامنشی، گلیمبافی اصیل ثبتشده در فهرست ملی و هنرهای چوبی و فلزی ماندگار، نمونهای درخشان از پیوند هنر و زندگی است. این شهرستان میتواند با تکیه بر همین ظرفیتها، به یکی از مقاصد مهم گردشگری فرهنگی کشور تبدیل شود.
سفال، فولاد و تار و پود گلیم، نه تنها یادگار گذشتهاند، بلکه چراغ راه آیندهای پایدارند؛ آیندهای که در آن گردشگری بهجای تخریب، به احیا و پویایی فرهنگ و اقتصاد محلی میانجامد.
انتهای پیام/
نظر شما